Witam.
Jedną z częstszych rozpoznań w gabinetach psychiatrycznych stanowią zaburzenia lękowe z napadami paniki. Osoby cierpiące na tą przypadłość, często, przed pierwszą wizytą psychiatryczną byli już pacjentami SOR-ów ( Szpitalny Oddział Ratunkowy), gdzie zgłaszają się z powodu wysuwających się na pierwszy plan, dokuczliwych i niepokojących objawów somatycznych tzn. uczucia bólu w klatce piersiowej, drgawek, drętwień , wyginania ciała, duszności, utraty przytomności, zawrotów głowy itp.
Po przeprowadzeniu diagnostyki w trybie ostro-dyżurowym na SOR-ze tzn. po dokładnym badaniu fizykalnym, wywiadzie, wykonaniu wszelkich niezbędnych badań podstawowych - morfologii krwi obwodowej, poziomu jonów, glukozy, enzymów sercowych - oraz wykonaniu badań dodatkowych np. EKG; lekarze zazwyczaj nie stwierdzają istotnych klinicznie odchyleń od normy, pozwalających na rozpoznanie jakiejś konkretnej przyczyny somatycznej zgłaszanych przez pacjentów objawów, kierując tym samym takie osoby do psychiatry, czy psychologa z podejrzeniem lub rozpoznaniem zaburzeń psychicznych.
Wielokrotnie zdarza się tak, iż pacjenci nie rozumieją, że ich objawy nie wynikają z konkretnej, namacalnej przyczyny somatycznej, a są objawem zaburzeń psychicznych. Zadając sobie wówczas pytanie/ twierdzenie : "przecież nie jestem wariatem ?!", niedowierzają lekarzom w ich diagnozy.
Informacja o podejrzeniu zaburzeń psychicznych jest informacją trudną do zaakceptowania przez chorego. Czasami osoby takie potrzebują kilku wizyt na stacji pogotowia ratunkowego, aby przekonać o konieczności wizyty u specjalisty. Czasami, pacjenci Ci, wybierają się w pierwszej kolejności do psychologa, który niestety na początkowych etapach leczenia, nie jest w stanie skutecznie pomóc choremu, gdyż najczęściej wskazana jest już farmakoterapia.
Ale co to w zasadzie są te napady paniki ?
Panika jest to lęk, który, żeby mógł być tak nazywany, musi mieć swoją intensywność (tzn. jest to uczucie skrajnie silnego lęku) oraz przebieg ( zwykle pojawiają się nagle, ma krótki czas narastania - od kilka do kilkunastu minut, oraz czas ustępowania do ok 1,5-2 h). Lękowi temu towarzyszą tzw. objawy somatyczne.
Do typowych objawów somatycznych napadu paniki należą : skoki ciśnienia, uczucie duszności, nieswoiste bóle w klatce piersiowej, uczucie "kluski w gardle", uczucie gorąca, poty, zwroty glo0wy, zasłabnięcia, uczucia depersonalizacji ( uczucie obcości ciała), derealizacji (uczucie obcości otaczającego świata) itp. Powyższe objawy nie muszą występować razem.
Wielokrotnie osoby doznające ataku paniki, mają wrażenie, że oszalały, pojawia się lęk przed zachorowaniem na jakąś ciężką i nieuleczalną chorobę psychiczną, może pojawić się uczucie, że zaraz zemdleją, umrą lub też, że to co odczuwają jest bardzo poważnym ostrym stanem somatycznym np. zawałem serca. Dlatego też, w pierwszej kolejności pacjenci Ci kierują swoje pierwsze kroki do najbliższej stacji pogotowia ratunkowego (gdy są w stanie ) lub też dzwonią pod 999.
Często wtórnie do napadów lękowych współwystępuje tzw. lęk oczekiwania, inaczej lęk antycypowany, czyli lęk przed kolejnym napadem paniki.
Ważną kwestią diagnostyczną jest wykluczenie przyczyn somatycznych, gdyż czasami tego typu napady lękowe występują, w związku z współwystępującą chorobą somatyczną np. nadczynnością tarczycy, tężyczką, problemami kardiologicznymi, neurologicznymi, czy też zaburzeniami poziomu glikemii. Napady paniki często nie są izolowaną jednostką chorobową, a współwystępują z innymi zaburzeniami i/lub chorobami psychicznymi np. w depresji, w zaburzeniach adaptacyjnych, w zaburzeniach lękowych uogólnionych, w różnego rodzaju fobiach, w zaburzeniach psychotycznych itp.
Po wykluczeniu przez lekarza przyczyn somatycznych, kolejnym ważnym krokiem, jest prawidłowe rozpoznanie przez lekarza psychiatrę konkretnej jednostki chorobowej, co ma wpływ na rokowanie i dobór odpowiedniej metody leczenia.
Leczenie napadów paniki obejmuje odpowiednia farmakoterapia ( niejednokrotnie kilkoma lekami psychotropowymi naraz), psychoedukacja, oraz psychoterapia.
Bibliografia.
- Bilikiewicz A.: Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. PZWL, Warszawa 2011 - Wydanie III. - Stansław Pużyńsi; Janusz Rybakowski; Jacek Wciórka. Psychiatria ( T. 1 -3). Elsevier Urban & Partner Wrocław 2011. - Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka: Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Kraków: UWM „Vesalius”, 2007.